İsrail’de Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kısıtlayan tartışmalı yargı düzenlemesine ilişkin kritik yasa tasarısı Meclisteki birinci oylamada geçti.
Meclis Genel Kurulunda gece saatlerinde yapılan oturumda, Yüksek Mahkemenin hükümetin aldığı kararları “kamu çıkarına hizmet etmediği, çıkar çatışması doğurduğu” gibi gerekçelerle “mantık dışı olduğunu” belirterek bozma yetkisini ortadan kaldırmayı öngören yasa tasarısı 120 sandalyeli parlamentoda 64 lehte, 56 aleyhte oy kullanılarak birinci oylamada kabul edildi.
Tartışmalı yasa tasarısının yürürlüğe girebilmesi için yeniden Meclisteki ilgili komisyonda görüşülmesi, Genel Kurul’da ikinci ve üçüncü kez yapılacak oylamalarda da kabul edilmesi gerekiyor.
Eylemciler yolları kapattı, polis müdahale etti
Öte yandan Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin tartışmalı yargı düzenlemesine karşı olan protesto hareketi, ülke genelinde yolların kapatıldığı sivil itaatsizlik eylemlerine başladı.
Hükümet karşıtı yüzlerce gösterici, Tel Aviv-Kudüs otoyolunun Kudüs yönünü kapattı. Sabah trafiğinde araçlar uzun kuyruklar oluşturdu. Göstericileri yoldaki tek şeritten uzaklaştırarak trafiğin geçişini sağlamaya çalışan İsrail polisi, TOMA ile göstericilere müdahale etti.
Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, protestocuların ülkenin kuzeyindeki sahil hattı boyunca uzanan otoyolda ve farklı noktalardaki kavşaklarda barikatlar kurarak sabah saatlerinde yolları kapatmaya başladığı, araçların uzun kuyruklar oluşturduğu görüldü.
Bir grup protestocu da İsrail’in ana hava terminali Ben Gurion Havalimanı’nda İsrail bayraklarıyla gösteri düzenledi.
Protestoculardan “İsrail’de hayatın durma noktasına getirileceği” açıklaması
Yargı düzenlemesi karşıtı protesto hareketi, gün boyunca ülke genelinde sivil itaatsizlik eylemleri yapılacağı ve “İsrail’de hayatın durma noktasına getirileceği” tehdidinde bulundu.
Protesto hareketi, akşam saatlerinde Ben Gurion Havalimanı’nda toplanma çağrısı yaparken İsrail polisi ise göstericilerin havalimanı terminaline girmesine izin verilmeyeceğini duyurdu. İsrail Havalimanları İdaresi de yolculara havalimanına uçuşlarından en az 3 saat önce ulaşmaları ve toplu taşıma kullanmaları çağrısı yaptı.
“Akla yatkınlık maddesi”
Tartışmalı yargı düzenlemesi ile Yüksek Mahkemenin halihazırda kamuoyunda “akla yatkınlık maddesi” şeklinde anılan maddeyle hükümetin aldığı kararları bozma yetkisi elinden alınıyor.
İsrail’de en yüksek yargı merci olan Yüksek Mahkeme, geçen yıl vergi suçlarından hüküm giyen, savcılıkla yaptığı anlaşma sonucu şartlı tahliyeyle serbest bırakılan ve yeni hükümette Başbakan Yardımcısı, İçişleri ile Sağlık Bakanlığına getirilen Ultra Ortodoks Şas Partisi lideri Arya Deri’nin “kabinede yer alamayacağına” hükmetmişti. Yüksek Mahkemedeki 11 yargıçtan 10’u, ocak ayında “akla yatkınlık maddesi”ni gerekçe göstererek Deri’nin bakan olamayacağı yönünde oy kullanmış, bunun üzerine Başbakan Netanyahu, Deri’yi görevden almıştı.
Netanyahu hükümetinin bu düzenlemeyi Meclisten geçirmesinin ardından Deri’ye kabinede yeniden görev verebileceği belirtiliyor. Aynı şekilde İsrail basınında, iktidara karşı eleştirileriyle tanınan Başsavcı Gali Baharav-Miara’nın hükümet tarafından görevden alınmasının da önünün açılacağı değerlendiriliyor.
Ertelenen yargı düzenlemesi
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin’in 5 Ocak’ta duyurduğu “yargı reformu”, Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor.
Netanyahu, ülke genelinde kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini 27 Mart’ta ertelediğini açıklamıştı.
Ancak Netanyahu, 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.
