Bağışıklık sistemi hastalıklarının görülme oranı tüm dünyada bariz bir formda artıyor. Bu artışın nedenleri ortasında; hava kirliliği, kronik gerilim ve işlenmiş besin tüketimi üzere giderek yaygınlaşan çevresel faktörler yer alıyor. Bu hastalıklardan biri olan Multiple Skleroz yani kısaca MS, kimi hücrelerin beyin ya da omurilikteki hudutlara bilinmeyen sebeplerle saldırması ve o bölgelerde hasarlar bırakmasıyla oluşuyor. Hastalığın bayanlarda ve 20’li yahut 30’lu yaşlarda daha sık görüldüğünü belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nihal Işık, “MS, faal hayatın başındaki insanlarda ortaya çıkması istikametiyle iş gücü kaybı ve hayat kalitesi açısından erken tanınması ve âlâ yönetilmesi gereken kıymetli lakin korkulmaması gereken bir hastalık” dedi.
Multiple Skleroz’un beynin farklı bölgelerini etkilediği için belirtilerinin de etkilenen bölgeye nazaran değişkenlik gösterebileceğini tabir eden Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nihal Işık, “MS nedeniyle görme hududu etkilenirse hasta bulanık görmeye başlayabilir, omurilikte bir bölge etkilenmişse duyu kaybı, uyuşma ya da karıncalanma şikâyeti, istikrar merkezi ziyan görmüşse yalpalayarak yürüme yahut çift görme üzere meseleler meydana gelebilir. Bu semptomlara ek olarak kolda ya da bacakta kas güçsüzlüğü de yaşanabilir. Sayılan tüm bulguların en az 24 saat sürmesi, MS’in en ayırt edici özeliğidir” formunda konuştu.
Görülme sıklığı hayat bölgesine nazaran değişebiliyor
MS’in birebir geçişli genetik bir hastalık olmadığını ve anne babada varsa kesinlikle çocukta da çıkar fikrinin yanılgılı olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nihal Işık, “Ancak elbette ki genetik yatkınlığın rahatsızlıkla müsabaka ihtimalini artırdığını biliyoruz. Bilhassa birinci derece aile yakınlarında Multiple Skleroz varsa, şahısta de görülme ihtimali öteki bireylere nazaran daha fazla. Ayrıyeten kâfi güneş ışığı ve D Vitamini alımı ya da ömür bölgesi üzere çevresel etkenlerin de değerli tetikleyicilerden olduğunu biliyoruz. Örneğin Ekvator’un çok kuzeyi ve güneyinde MS’e sık rastlanılırken, Ekvator bölgesindeki alanlarda daha az görülüyor. Bu nedenle multifaktöriyel yani birçok faktör kaynaklı bir hastalık diyebiliriz” açıklamasında bulundu.
Tedavideki bağışıklık baskılayıcı ilaçlar nedeniyle gerçek teşhis hayati
MS hastalığının yüzde 80-85 oranlarında ataklarla meydana geldiğine değinen Prof. Dr. Nihal Işık, “Atak periyotlarında görülen nörolojik bulgular vakitle düzgünleşir ve bir sonraki atakta tekrar ortaya çıkar. Agresif ilerleyen MS tipi ise çok daha seyrektir. Teşhis için hasta öyküsü dinlenir, kişi ayrıntılıca muayene edilir ve hudut dokusuna saldıran hücrelerin hasar bıraktığı bölgeler yani bir öteki ismiyle plaklar çekilen beyin ve omurilik MR’larında tespit edilir. Tüm bu süreçler birbirini dayanaklar ve hastalığı işaret ederse tanıya yaklaşılır. Ek olarak beyin ve omurilik sıvısının tetkik edilmesine de gerekli durumlarda başvurulabilir. Tedavide bağışıklık sistemini baskılayacak ilaçlara başvurulabildiği için teşhisin hakikat konması çok kritik” dedi.
Sanılanın tersine MS günlük rutini etkilemiyor
Multiple Skleroz’lu bireylerde depresyona yatkınlığın da oluşabildiğini açıklayan Prof. Dr. Işık, “MS hastalarının en sık karşılaştığı sorunların başında, genç yaşlarda uzun periyodik bir hastalık idaresinin zorluğu ve birtakım iş verenler tarafından muhtemel aksamalar telaşıyla işten çıkarılma ya da işe alınma talihinin tanınmaması geliyor. Halbuki hastaların günlük rutinlerini hiç aksatmayacak biçimde MS’i yönetebilecekleri ve bu sıhhat problemine sahip olmayanların yapabileceği her şeyi yapabilecekleri bilinmeli. Bir öteki yaşanan zorluk atak devirlerinden kalan kuvvetsizlik ya da hafif dengesizlik üzere izler yani sekellerin hastanın ömür kalitesini eksi istikamette etkilemesi. Birebir vakitte fatik denen önemli bir yorgunluk ve tükenmişlik hissine de yol açabilen MS maalesef sağlıklı hayat alışkanlıklarıyla önlenebilen bir hastalık değil. Fakat teşhis konduktan sonra yapılacak sağlıklı hayat değişiklikleri tedaviyi destekliyor. Bilhassa de gerilime maruz kalmamak, Multiple Skleroz’u kötüleştirdiğini bildiğimiz sigaradan sıkı bir formda uzak durmak ve D vitamini pahalarını yüksek tutmak çok değerli” dedi.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nihal Işık, MS hastalarına hayatlarını kolaylaştıracak 8 değerli tavsiyede bulundu:
- Yönetilebilen bir hastalık olduğu ve denetimi için çok tesirli ilaçlar bulunduğu unutulmamalı. Günde iki defa ilaç ya da altı ayda bir serum alarak gündelik yaşantı çok rahatlıkla sürdürülebilir. Fakat bu noktada tedavinin ve rutin doktor kontrollerin aksatılmaması çok değerli.
- Sigaranın katiyetle yasak olduğu kabul edilmeli. Gerekirse sigarayı bırakma konusunda profesyonel dayanak alınmalı.
- D vitamini düşüklüğünün MS’in ortaya çıkışında tesirli olduğu düşünüldüğü için bu vitamin pahaları yüksek tutulmalı. Gerekirse doktor yönlendirmeleriyle takviye alınmalı.
- Ölümcül bir hastalık olmadığı ve hadiselerin büyük bir kısmının yönetilebilir olduğu bilinmeli ve bu yüzden olumlu düşüncüye tartı verilmeli, muhtaçlık halinde ise ruhsal takviye alınmalı.
- Sinir sistemini desteklediği bilinen yürüyüş, yoga yahut pilates üzere hafif idmanlarla fizikî aktivite aksatılmamalı.
- Meditasyon, nefes idmanları yahut terapi üzere sistemlerle gerilimi denetim altına almak öğrenilmeli.
- Bağışıklık ve hudut sistemi sıhhati için kâfi ve kaliteli uykuya itina gösterilmeli.
- Sağlıklı hayat alışkanlıklarının bir kesimi olarak antioksidanlardan varlıklı, Akdeniz beslenme tipi benimsenmeli.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı